Rok temu zmarła moja żona. Pozostawiła znaczny spadek. Nie mieliśmy wspólnych dzieci, jednak żona pozostawiła dwóch synów z poprzedniego związku. Nie miałem z nimi dobrych kontaktów. Teraz muszę walczyć z nimi o spadek. Czy prawdą jest, że współmałżonek zmarłego ma prawo do większej części spadku, z tego powodu, że mieszkał ze spadkodawcą w chwili śmierci?
Czytelnik poruszył kilka kwestii. Jeśli chodzi o samą wielkość udziału, to nie ma znaczenia okoliczność, czy współmałżonek mieszkał razem ze spadkodawcą, czy osobno. Dziedziczenie następuje z mocy ustawy i polega na tym, że w pierwszej kolejności do spadku powołane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Skoro żona pozostawiła Czytelnika i dwójkę dzieci, każda z tych osób dziedziczy z ustawy spadek w wysokości 1/3.
Małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym. Rozrządzenie spadkodawcy wyłączające lub ograniczające to uprawnienie jest nieważne. Wynika to z art. 923 § 1 Kodeksu cywilnego. Otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Regulacja ta daje więc pewien okres bezpieczeństwa mieszkaniowego m.in. dla małżonka, niezależnie od innych spadkowych regulacji. Zaznaczyć jednak trzeba, że prawo do korzystania z tych rzeczy nie oznacza, iż zostają one przyznane na własność.
Ponadto małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami, wyjąwszy zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. W tym więc sensie współmałżonek zmarłego w pewnych sytuacjach może otrzymać nieco większą część spadku niż np. drugi spadkobierca ustawowy (art. 939 K.c.). W przepisach nie znajdziemy definicji terminu "przedmioty urządzenia domowego". W grę mogą wchodzić różne rzeczy - zarówno wyposażenie audio-wideo, jak również meble czy inne elementy wystroju wnętrz. Chodzi jednak tylko o te przedmioty, z których współmałżonek (spadkobierca) korzystał bądź współkorzystał. Pojęcie "ponad swój udział" oznacza, że uprawnienie to przysługuje niezależnie od udziału, który taki małżonek posiada w spadku po zmarłym.
Trzeba jednak pamiętać, że uprawnienie to nie przysługuje małżonkowi, jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
