Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawnik radzi  »  Spadki i darowizny  »   Umowa darowizny i jej skutki
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Umowa darowizny i jej skutki

Dodatek do Gazety Podatkowej nr 31 (968) z dnia 18.04.2013

W przeciwieństwie do sprzedaży czy umowy o dożywocie, darowizna jest nieodpłatną czynnością prawną. Ma to swoje konsekwencje, nie tylko podatkowe, lecz także w zakresie niesienia pomocy darczyńcy, przyjęcia obowiązku wyrównania zachowków czy ułatwień dla poszkodowanych taką transakcją wierzycieli darczyńcy.

Darowizna jest umową, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Umowa taka dojdzie do skutku, o ile obdarowany wyrazi zgodę na nieodpłatne przyjęcie pieniędzy, rzeczy lub prawa należącego do darczyńcy. Umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, chyba że przyrzeczone świadczenie zostało już przez darczyńcę spełnione.

Odstępstwo w zakresie formy umowy dotyczące wykonania darowizny nie dotyczy jednak czynności, dla których inne przepisy wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron (np. aktu notarialnego), ze względu na przedmiot darowizny.


Odpowiedzialność darczyńcy

Darczyńca odpowiada, choć w ograniczonym zakresie, za wady podarowanej rzeczy. Ze względu jednak na nieodpłatny charakter umowy, ustawodawca łagodniej ukształtował jego odpowiedzialność wobec obdarowanego niż w przypadku sprzedaży. Jest ona zależna od tego, czy darczyńca miał wiedzę o wadzie, a mimo to nie zawiadomił o niej obdarowanego.

Podobnie jest z odpowiedzialnością odszkodowawczą darczyńcy wobec obdarowanego. Odpowiada on za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania darowizny tylko wówczas, gdy wyrządził ją umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Poza tym to na obdarowanym spoczywa ciężar dowodu w zakresie zawinienia darczyńcy.


Obowiązki obdarowanego

Umowa darowizny może nakładać na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Chodzi o tzw. polecenie, czyli np. wskazanie sposobu przeznaczenia podarowanych pieniędzy na leczenie czy naukę. Darczyńca (bądź później jego spadkobiercy) może żądać wypełnienia polecenia pod warunkiem, iż sam spełnił przyrzeczone świadczenie oraz że polecenie nie ma wyłącznie na celu korzyści obdarowanego. Obdarowany może jednak zwolnić się z tego obowiązku, zwracając w naturze przedmiot darowizny.

Ponadto darowizna czyni obdarowanego obowiązanym do udzielenia pomocy darczyńcy w sytuacji, gdy ten ostatni znajdzie się w niedostatku. Chodzi o dostarczanie darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obowiązek taki wynika z przepisów Kodeksu cywilnego. Ogranicza się on jednak do wysokości istniejącego jeszcze wzbogacenia. Obdarowany może zwolnić się od tej powinności zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.


Ochrona wierzycieli

Darowizna nierzadko służy stronom jako sposób na uniknięcie egzekucji z danego przedmiotu majątkowego. Taką umowę jednak bardzo łatwo zaskarżyć. Służy do tego tzw. skarga pauliańska.

Generalnie, jeśli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Dodatkową przesłanką jest, aby osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

W przypadku gdy tą czynnością powodującą stan niewypłacalności dłużnika jest darowizna, wierzyciel może żądać uznania jej za bezskuteczną nawet wówczas, gdyby obdarowany nie wiedział o pokrzywdzeniu wierzyciela. Ponadto, jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny lub tego rodzaju stan wystąpił w wyniku nieodpłatnej czynności, to domniemywa się również, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Darowizna a zachowek

Wbrew pojawiającym się często opiniom, darowizna dokonana za życia spadkodawcy nie chroni od roszczeń spadkobierców darczyńcy o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Ma to miejsce wówczas, gdy uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, czyli najczęściej połowy spadku, który przypadałby mu z mocy ustawy.

Na poczet zachowku nie dolicza się jednak darowizn dokonanych przed więcej niż 10 laty na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku. Oznacza to, że np. obdarowana na 5 lat przed śmiercią darczyńcy konkubina będzie odpowiadać za uzupełnienie zachowków.

Spadki i darowizny - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.