W moim sąsiedztwie często dochodzi do kłótni, niejednokrotnie połączonych z rękoczynami. Obawiam się, że kiedyś może dojść do tragedii. Czy jako obywatel mam obowiązek zawiadomić o podejrzeniu popełnienia przestępstwa? Co jeśli się pomylę?
Każde zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa niesie ze sobą ryzyko pomyłki, tj. zaistnienia sytuacji, w której okaże się iż, nie doszło do czynu zabronionego mimo obawy/podejrzenia osoby zawiadamiającej. Nie oznacza to, że należy pozbyć się "wrażliwości" społecznej na tego typu zjawiska. Kluczowa jest także motywacja osoby zawiadamiającej. W normalnej sytuacji, jeśli oceniając sprawę rozsądnie dochodzimy do przekonania, że jest ryzyko, iż gdzieś ma miejsce przestępstwo, powinniśmy o tym fakcie powiadomić organy ścigania. Co do zasady, nie jest to jednak obowiązek prawny. Przepis stanowi, że każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub policję (art. 304 § 1 Kodeksu postępowania karnego - Dz. U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 ze zm.). Co więcej, osoba zawiadamiająca powinna nie tylko dokonać stosownego zgłoszenia, ale również przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Celem tej regulacji jest więc uwrażliwienie obywateli na to, co się dzieje wokół nich, tym samym stworzenie pewnego wzorca zachowań dobrego obywatela.
Od tej reguły społecznego obowiązku przewiduje się pewne wyjątki, tj. sytuacje, gdy obowiązek zawiadomienia przybiera charakter obowiązku prawnego. Informację należy przekazać nie tylko o przestępstwie już dokonanym, ale także o usiłowaniu jego popełnienia. Katalog tych przestępstw zawiera art. 240 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.). Chodzi tu o przestępstwa najgroźniejsze, przykładowo o przestępstwo zabójstwa (art. 148 K.k.). Osoba, która naruszy ten prawny obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o dokonaniu, karalnym przygotowaniu bądź usiłowaniu popełnienia przestępstwa, sama popełnia przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności do lat trzech.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
